Gegeven
die oorsprong zal katechese altijd meer oecumenisch zijn en zelfs
interconfessioneel en intercultureel. Niet omdat de "inhoud"
er niet toe doet, maar meer precies: omdat de inhoud daar toe "doet".
Bijvoorbeeld: Als mensen "schepsel Gods" zijn
- en daar maakt het Boek geen geheim van - dan kun je elkaar niet
als vuilnis of vulles behandelen. Bijbels gesproken gooit de mens
zeer hoge ogen. Buiten de bijbelse literatuur is dit begrip, schepsel-zijn,
zelfs fundamenteel onbekend.
Verhalen
Onder verhalen kun je om te beginnen alles verstaan wat je vertellen
of horen kunt, of bedenken. Verhalen kun je in pantomime of muziek
zelfs enkel zien, aanvoelen of meemaken.
Een
verhaal kan vertellen over feiten die zich voordoen, waar je bij
staat of die jou aangaan.
Een verhaal kan ook vertellen over wat zich eerder heeft voorgedaan.
Een verhaal kan ook, meer creatief, een situatie creëren waarin
je alles vergeet en enkel nog gefascineerd luistert naar ... ja,
naar wat eigenlijk? Een verhaal kan ook samenvatten wat iemand
je vertelt nadat hij al dan niet uitdrukkelijk zegt: Nu moet je
eens goed horen! Een verhaal kan een woord uitleggen. Wat is onderwijs
eigenlijk? Wat betekent 'getuige'? Zelfs een korte verklaring
van zo'n woord is op zijn wijze een verhaal. (Wat zegt Van Dale
over verhalen?)
Kenmerkend
voor christenen Heel
dat brede spectrum van verhalen wordt enigermate gekanaliseerd
door het levensbeschouwelijk oriënterende woord katholiek.
In
de katechese verwacht je niet op de eerste plaats verhalen die
je vertellen hoe je concrete dingen kunt doen, zoals het maken
van een goede maaltijd of het repareren van een stekker. Ook zal
de katechese je om te beginnen niet alles vertellen over de problematiek
van de regenwouden of de mens ontkennende en mens onterende oorlogen
of over vervolgingen die mensen andere mensen aandoen en de wijze
waarop ze(/we?) elkaar naar het leven staan.
Katechese en godsdienst zoeken ruimte om op verantwoorde en creatieve
wijze bezig te zijn met ... ja met alles wat, door de eeuwen heen,
christenen bezig houdt.
Kijk
je rond in de geschiedenis van het Westen en in de expressie die
mensen in onze contreien aan hun leven gegeven hebben, dan tref
je veel muziek, literaire en beeldende kunst aan die allemaal
uiteindelijk teruggaat naar de christelijke geschiedenis.
Veel van wat in oude kerken en in musea staat, grote delen van
onze kultuur is afkomstig uit het Boek van alle verhalen
dat christenen altijd gebonden heeft en bindt, dat in hun beleving
en herkenning altijd een centrale plaats had en heeft: het
Boek in het midden. Te midden van alle verhalen
van christenen is de bijbel de oorsprong, de centrale bron.
Dit gegeven brengt evenwel een grote moeilijkheid met zich mee.
In
Nederland zoals in heel de 'westerse wereld' weet ongeveer iedereen
wat de bijbel is. Bijna iedereen heeft daar een kader voor. Bijna
iedereen weet ook welk gezicht je bij het woord bijbel moet trekken.
Maar stel om te proberen eens een paar eerste vragen over de bijbel.
Denk aan vragen als: Wat is een bijbel eigenlijk? Waar komt het
boek vandaan? Wat moet het? Hoe zit het in elkaar? Velen zullen
je vreemd aankijken en daarna bekennen dat ze het eigenlijk niet
weten. Na de inleidende teksten moet je de eerste antwoorden op
deze vragen kunnen geven.
Wanneer
katechese zoiets is als reflecteren op geloven, waarom doe je
dat niet rechtstreeks? Waarom maak je die omweg via het Boek?
Waarom gaat het niet gewoon over God? Het antwoord kan eenvoudig
zijn: God is niet los verkrijgbaar. Je kunt God
niet isoleren als in een laboratorium-situatie en onderzoeken.
God is geen object, voor welk kennen of denken dan ook. Je kunt
Hem zelfs niet bedenken.
Is God dan zo uitzonderlijk? Ja, maar Hij niet alleen. Jij bent
dat ook.
|
