Ravenna: San Vitale

In 2014 zien we de kans schoon om met de trein 'toch ook' naar Ravenna te gaan. Daar schijnen de mooiste mozaieken te zijn. Dat hangt al in mijn geheugen sinds mijn gymnasiumtijd in Zenderen. Ik weet eigenlijk nieteen waar Ravenna was, maar nu, rond Parma en Florence, moet Ravenna te vinden zijn.
Vanaf het station is de weg naar het centrum makkelijk te vinden. Als vanzelf kom dan bij de San Vitale terecht. We treden binnen in een soort schemerduister met heldere lichtstrepen. Ik weet niet goed meer hoe de vloer, de muren en de ramen op elkaar passen, verlies elke greep. Naarmate je meer naar voren loopt dringen de mozaieken zich aan je op. Ik weet 'het' niet meer. Eigenlijk duizelt het me. Het is zoiets als het decor vol gordijnen met gaten, flarden en doorstapmogelijkheden, zoals rond de 70 jaren het intieme decor bij de voorstellingen van 'de gek' van Gogol door Henk van Ulsen. Zo desorienterend dat elk houvast verdwijnt.
in 2019 ben ik dus gewaarschuwd. We hebben een appartementje gevonden vlakbij. We lopen er dus vrij vaak heen en langs, ik probeer het zittend op de trap voor de Maria Maggiore te schetsen.

Dat lukt eigenlijk niet. Ik lees vervolgens geduldig wat erover geschreven is. Ik zoek het rechthoek dat de grondvorm is, herken de uit- en bijbouwen, en geleidelijk aan ontvouwt het geheel zich, tekenen lijnen en circilachtige vormen zich af. Een acrylschildering lukt beter.

Maar het gebouw zelf is is het meest overtuigend.
Drie van de acht zijden zie je op de grond, en op de derde verdieping. Intussen vermoed je ook dat je binnen een tweede verdieping, een soort rondgang kunt zien. Je kunt daar niet komen maar het voeg wel extra ruimte aan het binnen toe.

Je ziet vanuit de absis de rechterkant en kijkt naar het midden.

Het midden en de tweede verdieping aan rondom terzijde.

de absis

Vanuit het midden gezien, de zijkant, links.

Dit sugereert minstens hoe gedetailleerd het is uitgewerkt.

Prominent, links van de absis: Justinianus.

Een deel van zijn gevolg.

Zie de kleuren

Uit het beeld links rondom Justinianus.

Aan de andere kant

Theodora.

Aan de overzijde, Theodora met haar personeel. Links de fontein uit de bron met levend water.

Om je nog wat meer te laten zien van de nuances in kleuren en vormen:

Bisschop Ecclesius die de kerk aanbiedt. Zie het moziek bovenaan.
Een goede webpagina bij dit alles vind je hier.

Gaan we, vanaf de absis kijkend, nog meer naar rechts, dan krijgen we een groot mozaiek met Abel en Melkitsedek, omgeven door Mozes in diverse rollen en Jesaja de profeet.

In het midden boven zie je Gods hand die het offer aanneemt, het offer van de rechtvaardige Abel, de herder, die een schaapje aanbiedt, en het offer van Melkitsedek, koning van Salem, die Abraham - hij heeft zojuist zijn 'broer' Lot bevrijd - zegent en Abraham geeft hem tienden.
Zien we even naar de afbeelding in details.

Links zien we de goede herder. Nee, het blijkt Mozes te zijn die als herder de kudde van Jethro weidt. Dat zie je aan de bovenkant. Onmiskenbaar teken zich daar vlammetjes af en iemand doet zijn sandaal uit. Dat moet Mozes zijn.

Volg je de boog over zijn hoogtepunt heen dan zie je Mozes die de boekrol, de Tora krijgt.

De profeet Jesaja ondersteunt positioneel dit tafereel.

blijven over de gestalten binnen deze omlijsting: Abel met zijn schaapje en Melkisedek.

Gaan we nu langs het gewelf naar de overzijde.
De sluitsteek laat het lam Gods zien, gedragen door vier engelen.

Aan de overzijde zagen we Jesaja. Hier lezen we Jeremia.
Het tafereel daaronder is Genesis 18, Abraham als gastheer voor zijn gasten
en Genesis 22, over het offer van Abraham dat niet door hoefde te gaan.

Om te laten zien hoe het gecomponeerd is geef ik de vijf delen.

Zie de nuances.

Daarmee is de introductie van de San Vitale niet compleet, maar ik wilde laten zien waarom dit zo bijzonder is.

Jan Engelen, 8 mei 2019

home