Het boek en de boeken

Wanneer het over de Bijbel en over de onderverdeling van de Bijbelse boeken dan kun je in iedere reguliere bijbeluitgave zien dat er minstens twee mogelijkheden zijn: de indeling van de Griekse traditie, de Septuaginta, en de indeling van de Hebreeuwse of Joodse traditie.

Ur: ziggurath.
Dit is de onderste verdieping van de Tempeltoren die oorspronkelijk uit drie verdiepingen bestond, in Ur, Mesopotamië - te midden van de rivieren, de Eufraat en de Tigris-, in het tegenwoordige Irak.

(Foto 1980: "There is a war going on". De soldaten ter plekke waren verbaasd over de boeken en de afbeeldingen daarin. "Is that here?" We mochten "just five minutes". In die wereld betekent dat minsten drie kwartier. JE)

Maakt dat dan verschil?
De namen suggereren een verschil.
In de LXX (Septuaginta) zijn de boeken verdeeld in twee of vier groepen. Dat zijn de boeken van de Wet, de Historische Boeken, de Profetische Boeken en de Poëtische Boeken.
Wat hier heet "Wet en Historische Boeken" wordt ook samengevat in de titel Wet, al klopt dat niet helemaal. Maar zo kun je ook de laatste twee groepen samenvatten. Zo komen we tot de uitdrukking die we vaker tegenkomen in het zogenoemde Nieuwe Testament, "Wet en Profeten". Dat is een Bijbelse omschrijving maar je merkt dat dit op een of andere manier niet klopt. En deze woorden geven ons enkel aanleiding tot misverstanden. (Ga daartoe terug en lees verder.) Welke misverstanden?

Kort gezegd: de zogenoemde "Wet" geeft geen wetten, en de zogenoemde "historische boeken" geven strikt genomen geen informatie die op de eerste plaats "historisch" is. Ten tijde van het ontstaan kent men ons begrip 'historisch' niet.

Ondanks alles wat wij menen te weten, "profeten" zijn geen voorspellers, en "poëzie" is een te vrijblijvende aanduiding voor de diversiteit van bijbelse boeken die als poetisch omschreven worden.

Andere namen kunnen hetzelfde een andere plaats of betekenis geven. Het lijkt beter de problemen rond onze quasi-vertrouwdheid met deze literatuur ter zijde te laten. Er zijn namelijk oudere, meer oorspronkelijke namen. In de Bijbelse literatuur is een andere, een eigen traditie aan het woord.

Na al de eeuwen waarin de Joodse Traditie traditie niet gehoord is of gehoord kon worden, mag die Bijbels-Joodse traditie eindelijk minstens recht van spreken krijgen. De Joodse Traditie geeft de eerste Bijbelboeken niet een naam ontleent aan het vermeende onderwerp, maar namen die aan een praktijk zijn onleend. Aam welke praktijk? De praktijk van de liturgie en de studie van niet enkel een clericale of wetenschappelijke elite maar van allen die daarbij betrokken zijn. In die praktijk worden de eerste vijf boeken genoemd naar de eerste woorden - zoals nog steeds gebruikelijk is bij Vaticaanse documenten. Omdat men van mening was de 'de schepping'of de 'wording van de wereld' het belangrijkste verhaal is heet het eerste Bijbelboek Genesis. In de Bijbels-Joodse traditie heet het Be-resjieth, aan, bij, als roosj=hoofd, aanhef, begin. Zo heet Ex-odus (Uit-weg) naar de eerste woorden Sjemoth/Namen.
De namen die de Synagoge gebruikt neemt deze website met alle respect over.
Torah, Profeten, Geschriften. Dat zijn de drie hoofdelen die samen de Schriftelijke Traditie vormen. Misschien maken die oude, voor ons nieuwe namen, het mogelijk, beter te gaan kijken naar de eigen betekenis van de bijbelse literatuur. En: "Schriftelijke Traditie". Is er dan nog een andere traditie? In de Joodse wereld is de Schriftelijke Traditie (het hoofddeel van 'onze' Bijbel) maar de helft van de waarheid. De Schrifelijke Traditie wordt 'aangereikt' door de Mondelinge Traditie. Dat is de Talmoed plus alle literatuur en discussies daaromheen. Het Bijbelse tegoed is niet elitair maar democratisch - dus altijd een geschenk en een opgave.

(Voor de aardigheid.
Bij historische boeken kun je vragen: is het historisch? Of: wat is hier historisich aan?
Bij profetische boeken kun je vragen: wat uit de Thora wordt hier uitgelegd?
In andere teksten wordt dit verder uitgelegd.

terug of verder naar inleiding bijbel

home